خرّابعة اموال عامه یا اموالی که خاص به مجموعهای از افراد است مثل مساجد، حسینیات، موقوفات دیگر که خاص به مثلاً طلبهها یا قریه است، اینها متعلق خمس نیست، مگر چیزی از آن را به کسی بدهند، تملیک او بشود آن وقت متعلق خمس است. یعنی مسجد موقوفهای دارد و متولی دارد، آیا سر سال که اموال اضافی که خرج مسجد نشده آیا باید خمسش را بدهد؟ نه. چرا؟ چون خمس متعلق به ملک شخص است، وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ، آن غنیمت انسان نیست. ولو خودش جزء مصارف باشد. یا ما افاد الناس من قلیل وکثیر، موضوع خمس ملک شخص است، موقوفه ملک من نیست، اگر چیزی از این موقوفه را بعنوان یکی از مصادیق به من دادند، در ملک من وارد شد آنوقت با شرائطش خمس متعلق میشود، اما اگر مادامی که ندادهاند خمس متعلق نیست، موضوع خمس ملک شخص است یا اشخاص است. پس موقوفات عامه، خاصه، متعلق خمس نیست چون موضوع خمس در آن نیست. ظاهراً مطلب واضح است و گیری ندارد. بله این کسانی که متعارف است که بنا میگذارد یا نذر میکند که 5 درصد سودش را برای حضرت ابا الفضل u قرار دهد یا در راه خدا بدهد. اگر داد و از ملکش خارج شد، ملکش نیست و خمس ندارد، اما اگر هنوز بیرون نکرده و سر سال شد، ولو میخواهد بدهد یا باید بدهد، اما الآن ملکش است که باید خمس بدهد و بعد از که میماند به نذرش وفا کند.
الخامسة مسألهای که محل خلاف است و محل ابتلای عمومی کسبه است عادةً، کسی سر سال دارد مثلاً اول ماه رجب، تا ماه رجب نشده هر چه که فایده بود و مؤونه نشد، خمس باید بدهد. در یک مطلب بین اعاظم خلاف شده است و آن این است مؤونهای که موجب سقوط خمس میشود، مؤونة الشخص است یا مؤونة الملک است. یعنی چه؟ یعنی یک شخصی است که هم مزرعه دارد و هم دکان. در مزرعه 1000 دینار سود کرد، در دکان 400 دینار خسارت کرد، آیا باید سر سال خمس 600 دینار را بدهد یا 1000 دینار؟ اگر بگوئیم مؤونه مؤونه شخص است، فایده فایده شخص است، باید خمس 600 تا را بدهد. اگر بگوئیم مؤونه مؤونه تجارت و زراعت است و مؤونه ما یملک است که باید 1000 تا را خمس بدهد. ظاهر ادله چیست؟ ما دلیل داریم که ما أفاد الناس من قلیل وکثیر، وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم، این موضوع خمس است. کسی که دو قسم کسب و تجارت دارد، یک قسم دارد که هدایا گیرش آمده، یک قسم دیگر میراث من لا یحتسب گیرش آمده، اقسامی دارد، آیا خسارت یک ملکی جبر میشود به فایده ملک دیگر یا نه هر کدام خسارت و فایدهاش جداست؟ اگر بگوئیم ملاک شخص است بالنسبة به مالک یک واحد حساب میشود، اگر بگوئیم ملاک خود ملک است، 1000 دینار سود کرده که باید 200 دینار خمس بدهد
فهرست
جلسه 289. 5
جلسه 290. 13
جلسه 291. 20
جلسه 292. 27
جلسه 293. 35
جلسه 294. 40
جلسه 295. 48
جلسه 296. 54
جلسه 297. 64
جلسه 298. 70
جلسه 299. 80
جلسه 300. 89
جلسه 301. 99
جلسه 302. 108
جلسه 303. 116
جلسه 304. 124
جلسه 305. 131
جلسه 306. 141
جلسه 307. 149
جلسه 308. 158
جلسه 309. 167
جلسه 310. 175
جلسه 311. 183
جلسه 312. 190
جلسه 313. 198
جلسه 314. 205
جلسه 315. 211
جلسه 316. 218
جلسه 317. 226
جلسه 318. 232
جلسه 319. 239
جلسه 320. 248
جلسه 321. 257
جلسه 322. 264
جلسه 323. 272
جلسه 324. 279
جلسه 325. 286
جلسه 326. 295
جلسه 327. 302
جلسه 328. 307
جلسه 329. 315
جلسه 330. 323
جلسه 331. 333
جلسه 332. 341
جلسه 333. 348
جلسه 334. 354
جلسه 335. 359
جلسه 336. 365
جلسه 337. 373
جلسه 338. 377
جلسه 339. 384
جلسه 340. 394
جلسه 341. 402
جلسه 342. 409
فهرست.. 417