روز دوشنبه 20/6/85 شماري از اعضا وهيئت امناي حسينيه، مؤسسه وصندوق هاي قرض الحسنه امام صادق عليه السلام براي شنيدن رهنمودهاي حضرت آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي به دفتر ايشان در شهر مقدس قم آمدند وبا معظم له ديدار کردند.

مرجع عالي قدر بيانات خود را با اشاره به اين آيه شريفه آغاز نمودند: «وَوُضِعَ الْکِتَابُ فَتَرَي الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْکِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلَا کَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلَا يَظْلِمُ رَبُّکَ أَحَدًا؛(1) آنگاه نامه اعمال عرضه شود وگنه کاران را خواهي ديد که از آنچه در آن است مي ترسند ومي گويند: واي برما اين نامه چيست که هيچ عمل کوچک وبزرگي را از قلم نينداخته وآن را به حساب آورده است وهمه اعمال خود را حاضر خواهند ديد. پروردگار تو به کسي ستم نخواهد کرد».

ايشان افزودند: خداي متعال در اين آيه گوشزد کرده است که انسان ها تمام اعمال خود را در کارنامه خويش حاضر وثبت شده مي بينند. اين آيه شريفه ناظر به سه موقف دشوار است که در انتظار همه ما مي باشد. يکي هنگام خارج شدن روح از بدن، دوم هنگامي که بدن انسان را در قبر مي نهند ودرِ آن را مي بندند وسوم هنگامي که اسرافيل [فرشته الهي] براي بار دوم در صور مي دمد وهمه مردگان از قبر برانگيخته مي شوند. در اين جاست که همه آنچه در طي زندگي انجام داده اند در نامه اعمال خود بي کم وکاست مي يابند.

ايشان خاطرنشان کردند: يکي از علماي همروزگار والد ما ـ رحمهماالله ـ نوشتاري درباره جهان پس از مرگ دارد ومواقف دشوار مرگ وآخرت را براساس روايات شريفه تصوير کرده است. در يک جاي اين کتاب آمده است: هنگامي که مرا در قبر نهادند وخويشاوندانم مرا ترک گفتند شخصي نزد من آمد که در مدت عمرم کسي به خوبي وزيبايي ومهرباني وي نديده بودم. نزد من آمد واحترام کرد وگفت: اگر کاري داري در خدمت هستم. با ديدن او تمام شادي هاي عالم در قلبم ريخت. پرسيدم تو کي هستي؟ گفت: من تمام کارهاي خوبي هستم که در دنيا انجام داده اي. او که رفت اندوهگين شدم وآرزو مي کردم کاش نمي رفت. پس از مدتي شخص ديگري نزد من آمد که در نهايت زشت رويي، بداخلاقي وبدزباني بود وگفت: من حاصل تمام کارهاي ناپسندي هستم که در دنيا انجام داده اي. وقتي رفت خوشحال شدم. آن شخص زيبارو گره‌ گشاي من بود وهر وقت نزدم مي آمد مرا دلداري مي داد. ولي وقتي آن مرد زشت رو مي آمد روحيه ام را خراب مي کرد ومرا کاملاً مأيوس مي نمود.

يک روز که در نهايت گرسنگي بودم، شخص خوش چهره نزد من آمد واز گرسنگي به او شِکوه کردم. قدري فکر کرد وگفت: مشکلي نيست، امشب شب جمعه است وبستگانت مشغول اطعام کردن براي تو هستند. نزد آنان برو وغذا بگير. در روايت آمده است که اموات در شب هاي جمعه چشم انتظار خيرات ونيکي هايي هستند که بازماندگانشان به نيت آنان انجام مي دهند. بر بالاي خانه ام رفتم وديدم فرزندانم سرگرم پذيرايي از ميهمانان هستند. ثواب آن غذاها به صورتي مجسم مي شد وبالا مي آمد. اما هرقدر تلاش مي کردم آن ثواب ها را به دست آورم نمي توانستم واز دست من خارج مي شدند. با خستگي ونااميدي به قبر خود بازگشتم وديدم سبدي از ميوه وسيب در آن جا نهاده اند. با وجود آن که شديداً گرسنه بودم به سيب ها دست نزدم زيرا نمي دانستم از آنِ کيست. (برخلاف نجاست وطهارت که اصل در آنها بر طهارت وحليت [حلال بودن] است، در اموال وپول وزمين وجز آن اصل حليت نيست وانسان بايد اطمينان حاصل کند که از آنِ اوست يا صاحب آن راضي است وآن گاه در آن تصرف کند. بي شک آن مرد عالم بهتر از هرکسي براين نکته وقوف داشت) وقتي آن ملک خوش چهره آمد از اين که ديد به سيب ها دست نزده ام تعجب کرد وگفت: از آن توست. اين سبد سيب پاداش توست که در فلان سال به زيارت علي اکبر عليه السلام رفتي. او همچنين به من گفت: آن اطعام براي رضاي خدا وبراي تو نبوده وبستگانت نيت ريايي داشته اند. از همين رو ثوابي دربر نداشته تا به دست تو برسد.

مرجع عالي قدر پس از بيان اين ماجرا فرمودند: از اين داستان به خوبي روشن مي شود که نيت عمل نقش مهمي دارد واصل هرکاري نيت است. همچنين اين ماجرا نشان مي دهد که روح انسان پس از بيرون آمدن از قفس تن از بسياري محدوديت هاي مادي رهايي مي يابد وبينايي وشنوايي اش نسبت به عالم دنيا بيشتر مي شود وبسياري از ناديدني ها را مي بيند از همين روست که قرآن مجيد مي فرمايد: «فَکَشَفْنَا عَنکَ غِطَاءکَ فَبَصَرُکَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ؛(2) ما پرده را از برابر ديدگانت برداشتيم وديده ات اکنون تيزبين شده است».

ايشان با بيان اين نکته که زمان مرگ معلوم نيست وچه بسا مرگ انسان را غافلگير کند فرمودند: در حدود چهل سال پيش جايي مشغول غذا خوردن بوديم که يکي از حاضران سکته کرد وپس از مدتي از دنيا رفت. وقتي دچار سکته شد دهان او را به زحمت باز کردند ولقمه را از دهانش درآوردند ومشاهده کردند که نيمي از لقمه را جويده وهضم کرده ونيم ديگر هنوز در دهان اوست ودر اثناي هضم همين لقمه دچار سکته شده است. زمان مرگ هيچ يک از ما روشن نيست از اين رو اکنون که دستمان از اين دنيا کوتاه نشده وتوش وتواني برايمان باقي است بهتر است از اين فرصت نهايت استفاده را ببريم. اگر از اين فرصت بهره برداري نکنيم وسعادت اخروي خود را با اعمال نيک تضمين ننماييم دچار پشيماني شديدي خواهيم شد. اميرمؤمنان علي عليه السلام در يکي از خطبه هاي خود چندين بار فرموده اند: «الآن، الآن، من قبل الندم؛ اکنون را دريابيد، اکنون را دريابيد، پيش از آن که دچار پشيماني گرديد».

ايشان ضمن سفارش به مطالعه احوال صالحان وعلماي پرهيزگار والگو قراردادن آنها اظهار داشتند: مرحوم اخوي هميشه اصرار داشتند از قلم هايي استفاده کنند که نوک نازکي دارد. علت اين امر به اعتقاد ايشان پرهيز از اسراف ودر عين حال بهره وري واستفاده حداکثر از امکانات در راه تأليف کتاب بود.

معظم له در بخش ديگري از بياناتشان صبر ورضايتمندي را از صفات والاي اخلاقي برشمردند وفرمودند: کسي که در مواجهه با مشکلات وگرفتاري ها ناشکيبايي نکند، صبور است ولي مرتبه بالاتر آن است که انسان علاوه بر صبر، به قسمت الهي راضي باشد.

ايشان تأکيد کردند: هرقدر خوش اخلاق باشيم باز هم مراتب بالاتري از خوش اخلاقي وجود دارد. هر اندازه اهل احسان وگره گشايي از خلق باشيم مي توانيم از خودمان بپرسيم آيا نيرويي که خدا در ما به وديعه نهاده به همين مقدار محدود است يا باز هم مي توانيم دايره احسان خود را گسترش دهيم وبه افراد بيشتري خدمت نماييم. هراندازه انسان مسير کمال ونيکي وخدمت به اهل بيت عليهم السلام را طي کند، همچنان مراتب بالاتري وجود دارد وانسان پيوسته مي تواند در اين مسير مدارج بالاتري را به دست آورد.

ايشان با توجه به فرارسيدن ماه مبارک رمضان فرمودند: ماه مبارک رمضان بهار تمام خوبي هاست. شايسته است که هرسال بهتر وبيشتر از سال قبل از ماه رمضان استفاده کنيم. از سوي ديگر در سلسله خوبي ها هدايت مردم به ويژه نجات جوانان از گمراهي وبي بندوباري است. اما هدايت ونجات مردم نيازمند برنامه ريزي وسازماندهي است ودر اين ميان مؤسسات خيريه وفرهنگي نقش والايي دارند. هرکدام از شما با نيت صادقانه وهمت وتلاش مي توانيد سرنخ هدايت بسياري از جوانان باشيد. اميدوارم به حقِّ اهل بيت عليهم السلام خداي متعال هوشياري وبيداري روح را نصيبمان سازد.

شايان ذکر است پيش از سخنان آيت الله العظمي شيرازي حجت الاسلام معرفت فرزند مرحوم حجت الاسلام والمسلمين شيخ احمد معرفت گزارشي از واحدهاي گوناگون مؤسسه امام صادق وفعاليت هاي خيريه اقتصادي وفرهنگي آن ارائه نمود.

1. کهف(18)، آيه49.

2. ق(50)، آيه22.