در شب هاي پر برکت ماه رمضان علما، فضلا، طلاب حوزه علميه، شخصيت هاي گوناگون وعموم مؤمنان به ديدار آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي در شهر مقدس قم مي روند. طي اين ديدارها گفتگوهاي پر بهايي پيرامون مباحث علمي، فقهي، فرهنگي وتاريخي صورت مي گيرد که حاوي نکات ارزشمند بسياري است ومرجع عاليقدر نيز رهنمودها وسفارش هايي ايراد مي فرمايند.

بسم الله الرحمن الرحيم

 

در ابتداي اين جلسه آيت الله العظمي شيرازي اين مسأله را براي گفتگو ومناقشه پيشنهاد نمودند:

هرگاه شخصي در ماه مبارک رمضان وهنگام روز يکي از مفطرات را به گمان اين که حلال است انجام دهد وپس از مدتي بفهمد آن چيز جزء مفطرات است وظيفه او چيست؟ آيا قضا وکفاره بر او واجب است يا فقط قضا؟

ايشان در اين خصوص توجه حاضران را به اين روايت جلب نمودند: عن زرارة وأبي بصير قالا جميعا سألنا أباجعفر عن رجل أتي أهله في شهر رمضان أو أتي أهله وهو مُحرمٌ وهو لا يري إلاّ أن ذلک حلالٌ له قال ليس عليه شيءٌ؛(1) از امام باقر عليه السلام درباره کسي سؤال شد که درماه مبارک رمضان يا در حال احرام با همسرش نزديکي مي کند وگمان مي کند که اين کار براي او رواست. حضرت پاسخ دادند: چيزي بر او نيست.

ايشان افزودند: از روايت يادشده دريافت مي شود که برچنين کسي نه قضا ونه کفاره، هيچ کدام واجب نيست وگناهي مرتکب نشده است. زيرا «شيء» در اين روايت در سياقِ نکره ومفيد عموم مي باشد وهر چيزي را دربر مي گيرد. اما با اين حال برخي از علما به اين روايت عمل نکرده وبه عمومات تمسک نموده اند و«لا شيء عليه» در اين روايت را به معناي «لا کفارة عليه» دانسته اند».

ايشان خاطرنشان کردند: اين روايت موثقه است وهمانند روايات باب نسيان مي باشد که طي آنها نيز امام عليه السلام مي فرمايند: «لا شيء عليه». اما با اين حال بسياري از علما در برابر اين روايت سکوت کرده اند وعلامه حلي آن را به اين دليل نپذيرفته که در سند آن ابن فضال وجود دارد. در حالي که به ديگر روايات ابن فضال عمل کرده است.

ديگر مسأله مورد مناقشه در اين جلسه اين بود که زني سُني چند سال بعد از بلوغ خود مستبصر شد وبه آيين تشيّع گراييد. با توجه به اين که در مذهب اهل سنت نماز از 14 سالگي برزن واجب مي شود وظيفه او نسبت به نمازهايي که نخوانده وبر اساس مذهب پيشين، بر او واجب نبوده چيست؟

ايشان در اين خصوص فرمودند: در اين مورد بايد به رواياتي که در اين مجال وارد شده مراجعه کنيم وببينيم آيا روايات يادشده گوياي اين معناست که شخص مستبصر درخصوص اعمالي که مطابق مذهب قبلي خود انجام داده است حتي اگر از نظر واقع صحيح نباشد تکليفي ندارد يا حتي شامل نمازهايي مي شود که واجب بوده بخواند ولي نخوانده است چون در مذهب قبلي به جا آوردن آنها بر او واجب نبوده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. وسائل الشيعه، ج13، ص109 (2ـ باب ان المحرم اذا جامع ناسيا أو جاهلاً...).