در روز دوشنبه ۲۸ شوال المکرم ۱۴۴۳ (۹ خرداد ۱۴۰۱) یکی دیگر از سلسله نشست های علمی روزانه مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله با علما، فضلا و عموم مؤمنان در بیت مرجعیت شهر مقدس قم برگزار شد.

مشروح مطالب مطرح شده در این جلسه به شرح زیر است:

سؤال: آیا اعتکاف در هر مسجدی صحیح است؟

جواب: خیر، طبق ادله اعتکاف شرعی باید در مسجد جامع شهر باشد. در این خصوص اگرچه آیه شریفه «و انتم عاکفون فی المساجد»(بقره 187)عمومیت دارد، لکن این عمومیت با روایاتی که دلالت بر لزوم اعتکاف در مسجد جامع دارند که ظهور در حصر هم دارد، تخصیص خورده است، مانند صدها عمومات قرآنی که با روایات تخصیص زده شده است.

سؤال: کیفیت تکلم خدای متعال با حضرت موسی چگونه بوده است؟

جواب: ظاهراً اینگونه بوده که خدای متعال کلام را در فضا خلق نمود و با حضرت موسی سخن گفت.

سؤال: چرا با این حجم زیاد از روایات در فضیلت زیارت امام حسین علیه السلام که در برخی از آن ها کلمه وجوب و فریضه آمده است، فقها قائل به وجوب زیارت آن حضرت نشدند؟

جواب: ظاهر کلمه وجوب و فریضه الزام است، اما قرائن متعددی وجود دارد که دلالت می کند بر اینکه مراد از وجوب در این روایات الزام نیست، بلکه استحباب موکد است و نظیرش را در روایاتی که درباره اضحیه و نیز غسل جمعه وارد شده داریم، زیرا در برخی از این روایات هم کلمه واجب آمده است. لکن با این وجود مشهور فقها قائل به استحباب اضحیه و غسل جمعه شده اند. این قرائن در باب زیارت امام حسین علیه السلام نیز وجود دارند. از اصحاب ائمه علیهم السلام، به خصوص اصحاب عالم ایشان همچون محمد بن مسلم و زراره، نقل نشده که زیارت امام حسین واجب است و حال آنکه اگر زیارت آن حضرت وجوبش مسلم بود، باید ازآن ها نقل می شد. قرینه دیگر اینکه مشهورعظیمه از فقها قائل به وجوب عینی زیارت آن حضرت نشدند، حتی بزرگانی که روایات زیارت آن حضرت را نقل کردند، همچون شیخ کلینی و شیخ مفید و شیخ طوسی و شیخ صدوق و ابن قولویه رضوان الله تعالی علیهم قائل به وجوب نشده اند.

سؤال: آیا جواز زیارت در حال خوف مختص به زیارت امام حسین است علیه السلام است یا شامل باقی معصومان علیهم السلام هم می شود؟

جواب: در یکی از این روایات حضرت صادق علیه السلام به عبد الله بن بکیر که به حضرت عرض کرد دوست دارم به زیارت امام حسین علیه السلام بروم، اما خوف و ترس دارم، فرمودند:«اما تحب ان یراک الله فینا خائفاً». حضرت در این روایت تعبیر «فینا» فرمودند که اطلاق دارد و شامل بقیه اهل بیت علیهم السلام نیز می شود.

سؤال: صاحب عروه مورد ششم از مطهرات را کم شدن دو سوم  از عصیرعنبی به سبب غلیان ذکر کرده است که البته این بنا بر قول به نجاست است. بعد فرموده است «تقدیر الثلث و الثلثین اما بالوزن او بالکیل او بالمساحة» وجه کلام ایشان که هر سه را کافی دانسته چیست؟

جواب: وجه کلام ایشان اطلاق دلیل است که شامل وزن و کیل و مساحت می شود، و ظواهر حجت است، لذا به نظر می رسد کلام صاحب عروه تام است.

سؤال: نظر حضرت عالی در مورد نجاست عصیرعنبی چنانچه بجوشد چیست؟

جواب: عصیر عنبی دراثر غلیان فقط حرام می شود و نجس نمی شود، چنانچه بسیاری از فقها مخصوصاً متاخرین همین را فرموده اند، نظیرعرق جنب از حرام که نجس نیست، اما نماز با آن صحیح نیست.

سؤال: چرا در مورد زیارت امام حسین علیه السلام با وجود ضرر، دلیل لا ضرر را جاری نمی دانید؟

جواب: به دلیل وجود روایات که زیارت آن حضرت را باوجود خوف ضرر جایز و بلکه مستحب دانسته و به وسیله این روایات عموم لاضرر تخصیص می خورد. این در حالی است که در مورد حج  که از ارکان اسلام و مهم ترین واجبات است و در روایات وارد شده که به شخص مستطیعی که عمداً حج را ترک کرده در وقت مردن گفته می شود:«مت ان شئت یهودیاً او نصرانیاً»، چنانچه خوف ضرر در آن باشد جایز نیست و جماعتی از فقها فرموده اند چنانچه با خوف ضرر و عدم امن بودن راه به حج برود و ضرری هم به او نرسد، حج او صحیح نخواهد بود. به هر حال این یکی از استثنائات امام حسین علیه السلام است چنانچه یکی دیگر از استثنائات آن حضرت جواز خوردن خاک قبر مطهر آن حضرت است و فقها در کتاب اطعمه و اشربه ذکر کرده اند که خوردن خاک حرام است و فقط خاک قبر مطهر حضرت سیدالشهدا علیه السلام حسب روایات استثنا شده است.

سؤال: اگر کسی در خانه خودش جایی را مختص خواندن نماز قرار دهد، آیا احکام بر آن مترتب است؟

جواب: شارع دو عنوان قرار داده است. یکی عنوان مسجد که این در صورتی است که آن مکان خاص در منزل را به عنوان مسجد وقف کند، که در این صورت احکام مسجد را دارد. عنوان دوم این است که مستحب است در منزل جایی را به عنوان مصلی قرار دهد که در این صورت آن جا احکام مسجد را ندارد.

سؤال: دلیل اینکه برای نماز در مساجد مختلف مانند مسجد جامع، مسجد بازار و مسجد محله، ثواب های مختلف ذکر شده چیست، با آنکه در مسجد بودن مشترک هستند؟

جواب: فارق، روایات است، و حسب روایات نماز در مسجد الحرام افضل است و سپس مسجد پیامبر صلی الله علیه وآله و سپس مسجد کوفه و سپس مسجد جامع و سپس مسجد محله و سپس مسجد بازار.