دومين نشست چهارمين همايش سالانه اميرالمؤمنين عليه السلام با عنوان «اميرالمؤمنين و حقوق بشر» در شامگاه روز دوشنبه 13 رجب 1425ق. سالروز ميلاد مبارک مولاي متقيان علي بن ابي طالب عليه السلام در مرکز فرهنگ عربي در دمشق برگزار شد.

اين همايش به دليل حضور نخبگان علمي و فرهنگي، مطالب مطرح شده و علمي بودن آن وجوه تمايز فراواني داشت.

مديريت و اجراي مراسم _که بيش از پنج ساعت به طول انجاميد _ بر عهده آقاي مالک الرفاعي بود. او همايش را با ميان برنامه ها و گفتار آغازين و پاياني و نيز با اشعار زيبا که آکنده از عطر عشق و محبت علي عليه السلام بود حال و هوايي علوي بخشيد. همايش با تلاوت قرآن توسط حجة الاسلام و المسلمين شيخ ياسر الصالح آغاز شد، سپس پيام مرکز فرهنگي _ تبليغاتي فردوس به وسيله آقاي بسام حسين خوانده شد.

آقاي بسام حسين ضمن اشاره به آغاز به کار مرکز فرهنگي _ تبليغاتي فردوس به خواست مرجع راحل حضرت آية الله العظمي سيد محمد حسيني شيرازي، گفت: فعاليت هاي اين مرکز با واکنش هاي مثبت همراه بوده است که مهم ترين دستاورد اين فعاليت ها، ديدارها و گفت و گوي ميان پيروان اديان و مذاهب را استحکام بخشيده است. اين مرکز برآن است تا با استفاده از راهکارهاي جديد، بهره گيري از تجربيات گذشته و به کار بستن آراي علاقه مندان به اين مرکز، فعاليت هاي خود را گسترش دهد.

آن گاه آقاي مرهج محمد، روزنامه نگار به نمايندگي از رئيس تحريريه روزنامه لبناني «السفير» آقاي طلال سلمان (که به دليل بيماري نتوانسته بود در همايش حضور يابد) پيام او را خواند. در اين پيام به ارتباط عميق ملت هاي عربي و اسلامي و نيز ديگر گرايش ها با اميرالمؤمنين اشاره کرد که او را به عنوان طلايه دار، مجاهد بزرگ، راستگو و جان باخته در راه تحقق حقوق و کرامت انسان ها مي شناسند.

وي افزود: شگفت تفاوتي که اين جشن با جشن هاي گذشته دارد اين است که نجف اشرف، شهر آن بزرگ انساني که بزرگ ترين خدمت ها به انسانيت کرد، اينک زير گام هاي اشغالگران لگد کوب مي شود و صحنه ترور، خشونت و خون ريزي شده است.

با فرارسيدن وقت نماز مغرب، ادامه همايش به بعد از نماز احاله شد و پس از برگزاري نماز و پذيرايي از ميهمانان، همايش کار خود را با سخنان انطوان بارا از سر گرفت. او ارزش ها و معيارهاي والاي انساني را که اميرالمؤمنين عليه السلام در عهد نامه خود به مالک اشتر بر آن تأکيد فرموده بود، برشمرد و سپس به مقارنه ميان اين عهدنامه و منشور حقوق بشر سازمان ملل که در روز دهم دسامبر 1948م. به تصويب رسيد، پرداخت و گفت: اين امر بايد از دو جهت لحاظ شود، يکي ناديده گرفته شدن نقش و عظمت تراث اسلامي از سوي غرب و ديگر بي توجهي مسلمانان نسبت به اين تراث سترگ علوي است يا اين که هر دو مورد از حقيقتي تلخ حکايت دارند و آن در حاشيه قرار دادن منشور حقوق بشر علوي است.

آن گاه حجة الاسلام و المسلمين دکتر شيخ محمد معشوق الخزنوي در جايگاه قرار گرفته، از دلدادگي اش به علي عليه السلام و شيوه آن حضرت در آشکارکردن خطاها و انحراف ها و يافتن راهکارهاي مبارزه با آن ها سخن گفت.

وي تأکيد کرد: امام علي عليه السلام در عرصه هاي: سياسي، اقتصادي، اجتماعي و حتي نظامي، و بعد انساني و حقوق انسان ها را لحاظ مي کرد... متأسفانه امروز دنيا با نفاق سياسي رو به روست، چراکه هر دسته و گروه و شخصي مدعي دفاع از حقوق بشر است و خود را حامي مطلق آن مي خواند، اما در حقيقت هيچ حقي از حقوق بشر رعايت نشده است.

وي افزود: بايد عهدنامه اميرالمؤمنين عليه السلام به مالک اشتر را مبناي کار قرار داده، آن را با آب طلا نگاشت و بر سردر سازمان ملل آويخت تا به جهانيان ثابت کنيم امتي هستيم که بهترين منشور حقوق بشر را به ارمغان آورده ايم و ما مسلمانان خواهان صلح و آرامش هستيم و آنان که آمران و عاملان ترور و نابودي ملت ها و تمدن ها هستند، مسلمان نيستند.

سپس نوبت به ميهمان افتخاري همايش حجة الاسلام و المسلمين شيخ عبدالکريم حائري رسيد. وي با بيان داستاني آکنده از والايي هاي اميرالمؤمنين عليه السلام گفت: جهان امروز به اين والايي ها نياز دارد، چراکه در دام ديدگاه ها و تحليل ها و استنباط هاي بي اساس گرفتار آمده است.

وي بر اهميت الهام گرفتن از آموزه ها و عبرت هاي منش و روش فکري و انساني آن حضرت تأکيد کرد و گفت: از اين راه مي توانيم محبت مان را نسبت به آن حضرت تقويت کرده، در شمار پرورش يافتگان مکتب او قرار گيريم و با ايجاد دولت حق و عدل و فضيلت ها انسانيت خود را ثابت کنيم.

آن گاه آقاي ژوزف الهاشم، وزير پيشين لبنان قصيده اي زيبا و بديع براي جمع خواند. اين قصيده، فهم انساني تهي از هرگونه مصلحت انديشي تنگ نظرانه و تنش آلود فردي و رهيده از قيدهاي تاريکي و افکار خشک را ترسيم مي کرد.

سپس سياستمدار برجسته، آقاي جرج جبور، نماينده آسيا در سازمان دفاع از حقوق سياه پوستان جهان در جايگاه حضور يافت. او طي سخناني گران سنگ، به تأثيرات سياست هاي جاري در جهان بر حقوق بشر پرداخت و زرق و برق و فريبکاري در سياست گذاري ها حقوق بشر را به ابزاري براي سرکوب انسان ها تبديل کرده است.

وي افزود: آنچه از ستم وناروا بر سر انسان ها مي رود، دست ساخته قدرت هاي جبار و مستبکر است. براي رهايي بشر از نابساماني ها بايد عهدنامه اميرالمؤمنين عليه السلام به مالک اشتر را به عنوان منشوري که حقوق بشر را در تمام ابعاد آن تأمين مي کند در دستور کار سازمان هاي بين المللي، به ويژه سازمان ملل قرار داد تا با به کار بستن آن، حقوق و کرامت انسان را تضمين کرده و انسان ها چنان اميدوار شوند که فردايي روشن فراروي خود ببينند.

نويسنده و شاعر، آقاي احمد اسعد الحاره ديگر سخنران اين همايش بود. وي در سخنان خود با نگاهي فلسفي شخصيت اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليه السلام، ويژگي هاي ايماني، فکري و انساني، به ويژه مسأله حقوق بشر از ديدگاه آن حضرت پرداخت و او را به دليل همين ويژگي ها فرازماني خواند.

در جاي ديگر از سخنان خود گفت: در اين جا گرد نيامده ايم تا زادروز اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليه السلام را گرامي بداريم، بلکه حضور يافته ايم تا با يادکرد صاحب شخصيت، خرد، اخلاق و منش مقدس، جان مرده خود را حيات بخشيم. فراموش نکنيم که قرآن او را امام و حديث، وصي و جانشين خواند و نزد همه مسلمانان خدا گرامي اش داشته است. همين امر براي اين که با يقين کامل او را برتر، پرهيزگارتر و انسان کامل بخوانيم بسنده است.

آخرين سخنران همايش محقق و مفکر اسلامي علامه شيخ جعفر الهادي (خشنويس) بود. وي بر اهميت تأمل در شخصيت اميرالمؤمنين عليه السلام از نگاه نهج البلاغه تأکيد کرده، اين کتاب را در بردارنده مفاهيم و نظريه هاي عالي انساني،سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فکري خواند و درک و شناخت عظمت، بزرگي، والايي و بزرگ منشي و بزرگواري آن حضرت را از اين رهگذر ممکن دانست.

وي با اشاره به جريان هايي که در عصر اميرالمؤمنين عليه السلام پديد آمده، اما از نظر فکر، اخلاقي و سياسي سخت بي مايه بودند گفت: اميرالمؤمنين عليه السلام با اين دسته ها تعامل داشت، چراکه آنان را برخوردار از حقوق  انساني مي دانست. از همين رو با آنان به گفت و گو پرداخت و کوشيد تا آن ها را به راه حق بازگرداند. حضرتش با همين انگيزه طي نامه هايي خطاب به معاويه و سران بصره، باب گفت و گو و پنددهي را با آنان گشود. در مسجد کوفه، مرکز خلافت خود شعارهاي مخالف از زبان خوارج مي شنيد، اما هرگز در جايي ثبت نشده است که آن حضرت مخالفان را کيفر يا ممانعت کرده يا اين که آنان را به جرم شعاردادن و مخالفت شان تحت پيگرد قرار داده باشد.

وي همچنين به بُعد حکومتي اميرالمؤمنين عليه السلام پرداخت و آن را فراتر از آنچه تا به حال از حکومت و حکومت داري گفته يا ديده شده است خواند و دستاورد امامت اهل بيت عليهم السلام شمرد.

ايشان در پايان پس از مقارنه ميان عهدنامه اميرالمؤمنين عليه السلام به مالک اشتر و منشور حقوق بشر که در سال 1948م. از سوي سازمان ملل تصويب شد، گفت: ايراد بزرگي در منشور سازمان ملل ديده مي شود و آن اين است که با مبدأ وحي ارتباطي نداشته، ساخته و پرداخته انديشه انسان است و از همين رو او را به قرار گرفتن در چارچوب معيني ملزم نمي کند، لذا در حقيقت يابي، به ويژه در مواردي که به حقوق بشر و کرامت او مرتبط است روش واحد و درستي در پيش نمي گيرد. روشن ترين و بهترين گواه بر اين مطلب که همه روزه شاهد آن هستيم، جناياتي است که به نام حقوق بشر و از سوي مدعيان دمکراسي و حفاظت از حقوق بشر، عليه بشريت و حقوق آن ها اعمال مي شود.