در شامگاه روز شنبه هفتم ماه شعبان المعظم 1440ق (1398/1/24) هیئتی از نجف اشرف شامل طلاب حوزه علمیه و یکی از چهره های برجسته عشیره بنی کعب با مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله در شهر مقدس قم دیدار کردند و مورد استقبال ایشان قرار گرفتند.

معظم له در این دیدار بیاناتی ایراد کردند و خطاب به میهمانان فرمودند: خدای سبحان دو چیز بسیار مهم را در وجود تمام افراد بشر از جمله من و شما به ودیعت نهاده است که غالباً دو نیروی متضاد و با یکدیگر در حال نزاع هستند. این دو نیرو عبارتند از:

اول: نیرویی که قرآن کریم و احادیث شریف آن را «عقل» می خوانند و به معنای باورها و اعتقادات است. انسان با این نیرو خوب و بد را باز می شناسد و به تعبیر قرآن کریم فطرت است که در انسان ها وجود دارد، آنجا که خدای متعال در آیه کریمه می فرماید: «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا؛ سرشتی که خدا مردم را بر آن سرشته است» (روم/30).

نیز درباره تعقل در چند آیه می فرماید: «أَفَلَا تَعْقِلُونَ؛ آیا باز تعقل نمی کنید؟».

دوم: نیروی شهوات و تمایلات نفسانی، یعنی نفس اماره است.

ایشان در تبیین مطلب فرمودند: غالباً باورها و اعتقادات با تمایلات و شهوات در حال چالش و منازعه و کشاکش هستند. حال اگر کسی فردی از شما را دشنام دهد، متهم کرده یا غیبت نماید تمایلات فرد متهم یا دشنام داده شده و مورد غیبت قرار گرفته شده را وادار می کند که واکنش نشان دهد و حتی تا جایی پیش رود که دشنام دهنده یا غیبت کننده را بکشد. در مقابل عقل انسان را آرام کرده و به او یادآوری می کند که هرگز نباید طرف را بکشد و دست خود را به خون او آلوده کند، چراکه او فقط دشنام داده و ناسزا گفته است.

خصلت و خوی و روحیه انسانی، انسان را وادار می کند که این رفتار را با نیکی پاسخ دهد و قرآن کریم به این واکنش مثبت اشاره کرده و می فرماید: «وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا؛ و چون نادانان ایشان را طرف خطاب قرار دهند به ملایمت پاسخ می‌ دهند» (فرقان/63)، این بازدارنده همان اعتقادات و باورهاست.

مرجع عالیقدر در بیان بیشتر این موضوع فرمودند: اگر انسان تصمیم بگیرد در چالش و کشاکش میان شهوات و تمایلات، باورها را مقدم بدارد و به رهنمودهای آن عمل کند یا از کردار و رفتار خوب دیگران الگو گرفته و بدان عمل کند، چنین شخصی قابلیت آن را پیدا خواهد کرد که به مدد عقل همانند شیخ انصاری، شیخ طوسی، سید بحرالعلوم ـ که خدایشان رحمت کند ـ و دیگر عالمان نامی و اثرگذار در جامعه شود. از دیگر سو اگر انسان در چنین وضعیت و موقعیتی تمایلات و شهوات را بر عقل و خردورزی مقدم بدارد، دنیا و آخرت خود را تباه کرده و بر باد می دهد.

حضرت آیت الله العظمی شیرازی در ادامه مثالی بیان کرده و فرمودند: دو نفر را در نظر بگیریم که به بیماری قند و دیابت مبتلا هستند و بر سر سفره ای باشند که ظرف حلوا یا شیرینی بر آن باشد. در چنین شرایطی تمایلات و اعتقادات و باورها دچار چالش و کشاکش می شوند و آن دو نفر را برای خوردن شیرینی یا غذای شیرین تحت فشار قرار می دهند، اما باورها یعنی عقل آن دو را از خوردن شیرینی حتی به اندازه نیم بند انگشت بازداشته و فرمان می دهد که به هیچ وجه شیرینی نخورند.

آن فردی که به فرمان عقل و باورها از خوردن شیرینی یا حلوا خودداری می کند شب را در سلامت و آرامش و آسودگی می خوابد، ولی فرد دوم که به تمایلات خود تن داده و شیرینی خورده، شب را نه تنها آرام نمی خوابد، بلکه تا سر حدّ مرگ درد و رنج می کشد. به راستی آیا می سزد که انسان به جهت و در ازای خوردن مقداری حلوا و شیرینی یا سببی پوچ بمیرد؟

معظم له تأکید کردند و فرمودند: انسان در مسائل خانوادگی، سیاسی، اقتصادی، بهداشتی و جز آن باید به رهنمودهای عقل و باورها گوش فرا داده، آن را وجهه عمل و همت خود قرار دهد. اگر بخواهید در شمار بزرگمردان و اثرگذاران در دنیا باشید و در آینده تاریخ، نامی و بلند آوازه باشید و پس از هزاران سال نامتان را به نیکی ببرند، تصمیم بگیرید که به اعتقادات و باورها تن دهید و تمایلات و شهوات را وانهید و از آن گریزان باشید. این امر عزم و اراده و تصمیم قوی و تزلزل ناپذیر می طلبد، وگرنه تمایلات و شهوات هماره انسان را زیر فشار خود دارند.

مایه تأسف است که انسان در دنیا زندگی کند و به سرای دیگر برود، اما بر کرده خویش در دنیا دریغ و افسوس بخورد. از این رو بر پیروی از عقل و دوری جستن از تمایلات و شهوات عزم خود را جزم کنید.

حضرت آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی مدظله العالی سخنان خود را این گونه به پایان بردند: از خدای سبحان می خواهم که مرا و شما را یاری فرماید. از شما به هنگام زیارت عتبات عالیات عراق (نجف اشرف، کاظمین، سامرا و کربلای معلی) التماس دعا دارم و دعاگوی همه شما هستم. وصلی الله علی محمد وآله الطاهرین.