در روز سه شنبه ۱۹ ذی الحجه ۱۴۴۳ق (۲۸ تیر ۱۴۰۱) یکی دیگر از سلسله نشست های علمی روزانه مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله با علما، فضلا و عموم مؤمنان در بیت مرجعیت شهر مقدس قم برگزار شد.
مشروح مطالب مطرح شده در این نشست به شرح زیر است:
سؤال: آيا تفسير قرآن بدون مراجعه به روايات جايز است؟
جواب: تفسير يعنى بيان كردن مطلبى كه مبهم است و ظاهر روشنى ندارد و بيان آن متوقف بر مراجعه به روايات معصومان عليهم السلام است.
سؤال: آیا بر حبوه ارث تعلق می گیرد؟
جواب: حبوه ازارث استثنا شده است. اگر هم در چیزی شک شود که جزو حبوه است یا خیر، داخل درعموم ارث می شود.
سؤال: «صلاة الله» و «زیارة الله» به چه معنایی است؟
جواب: به معنای ارسال رحمت خدای متعال برای بندگان است و همانطوری که در روایات شریفه وارد شده است، خدای متعال در هر مکانی وجود دارد و رحمتش فراگیر است. اما این تعابیر نوعی خاص از توجه خدای متعال برای زائران امام حسین علیه السلام است؛ همانطوری که بزرگان ازجمله علامه مجلسی فرموده اند.
سؤال: اگر شاخه درخت همسایه در حیات خانه بیاید، آیا می توان ازمیوه های آن استفاده کرد؟
جواب: صاحب خانه باید به همسایه بگوید یا شاخه را از حیات خانه من بردار و یا با او مصالحه کند، و اگر بخواهد از میوه های درخت استفاده کند، باید صاحب درخت راضی باشد. این مورد داخل حق المارّه نمی شود. حق الماره یعنی رهگذری که از کوچه یا خیابان عبور می کند، از میوه هایی که شاخه هایشان بیرون هستند، می تواند استفاده کند.
سؤال: دین تابع عقل است یا عقل تابع دین؟
جواب: دین اعم از عقل است. همان کسی که عقل را خلق کرد، دین را قرار داده است. علامه مجلسی رحمه الله در کتاب بحارالانوارکتاب العقل و الجهل روایتی را نقل می کند که خدای متعال عقل را حجت قرار داده است.
سؤال: معنای «کلما حکم به العقل، حکم به الشرع» چیست؟
جواب: این تعبیر بعضی فقهاست و آیه و روایات نیست. اگر عقل در سلسه علل احکام شرعیه بود، بله؛ اینطور است که چنین حرفی را قائل شویم، اما اگر در سلسه معالیل بود، خیر؛ این قاعده جاری نیست.
سؤال: آیا قیاس حکم عقل نیست؟
جواب: خیر؛ عقل حکم به قیاس نمی کند، بلکه عقلا قیاس می کنند. عقل حکم به قطعیات می کند.
سؤال: آیا ربیبه به جد پدری محرم است؟
جواب: خیر؛ بعد از دخول، ربیبه، یعنی دختر زن، فقط به شوهر زن محرم می شود و به جد پدری محرم نمی شود، حتی جد پدری می تواند او را به عقد خودش در آورد.
سؤال: آیا قاعده فراغ و تجاوز یک قاعده هستند و دلیل حجیتشان چیست؟
جواب: در بحث علمی دو قاعده هستند، هرچند که در مقام عمل یکی هستند. دلیل حجیتشان روایات است ازجمله: «کل ما شککت فیه مما قد مضی فامضه کما هو» (تهذیب الاحکام،ج2ص344).
سؤال: تنقیح مناط به چه معناست؟
جواب: یک جزئی را که شارع فرموده است، اما به مناسبت حکم و موضوع یا قرائن داخلیه و خارجیه فهمیده می شود که این جزئی خصوصیت ندارد، بلکه یک استفاده کلی می شود. اما اگر این فهم نباشد، نمی توان استفاده کلی کرد و قیاس می شود. لذا نمی توان حکم را از جزئی به جزئی دیگر سرایت داد.
